فصل ۱ نیاز به برنامه‌ریزی درسی | زهرا حقیقت

*سوال اول*

۱)برنامه ریزی درسی یک مدرسه یا کلاس درس را میتوان مجموعه ای از وقایع از قبل پیش‌بینی شده دانست که به قصد دستیابی به نتایج آموزشی و تربیتی برای یک یا بیش از یک دانش آموز در نظر گرفته شده است (مهر محمدی/ ۱۳۸۷/ ص ۱۳)

۲) برنامه ریزی درسی نقشه ای است از فرصت های مناسب یادگیری که برای جمعیت معلوم در نظر گرفته می شود (برنامه ریزی درسی دکتر حسن ملکی فصل دوم/ ص ۱۰۱)

۳) برنامه ریزی درسی از لحاظ مفهومی اشاره به یک فرایند دارد که حاصل یا نتیجه آن برنامه درسی است.واژه برنامه درسی به معنای میدان مسابقه و یا فاصله و مقدار راهیست که افراد باید طی کنند تا به هدف مورد نظر دست یابند (فتحی واجارگاه/ ۱۳۸۹)

تعریف من) برنامه ریزی درسی طرحی برای فراهم آوردن فرصت های یادگیری و آموزش و به عنوان یک فعالیت دارای مراحلی است که برنامه درسی را پدید می‌آورد.

*سوال دوم*

(مظاهری/ ۱۳۹۵) برای برنامه درسی عناصر ۱۱ گانه این مطرح کرده است که عبارت است از: منطق، هدف، محتوا، شایستگی های معلم، روش های یاددهی یادگیری، فعالیت های یادگیری، زمان، خانواده، محیط یادگیری، بسته آموزشی و ارزشیابی.

*هدف: جهت دهنده به نظام آموزشی و سنگ زیربنای آموزشی است. یکی از حیاتی ترین عناصر در فرایند برنامه ریزی  درسی تعیین هدف یا اهداف است. هدف در فرآیند آموزشی چیزی جز حد یادگیری نیست (ملکی /۱۳۸۶)

*محتوا: منظور از محتوای یک ماده درسی عبارت است از دانش سازمان یافته و اندوخته شده، اصطلاحات، اطلاعات، واقعیت، قوانین،مفاهیم، تعمیم ها، پدیده ها و مسائل مربوط به همان ماده درسی است.(قورچیان/ ۱۳۷۴)

*روش های یاددهی یادگیری: روش های تدریس از عناصر اصلی برنامه درسی است و در فرآیند آموزش و یادگیری نقش بارزی را ایفا می کند تحقق هدف های آموزشی از طریق کاربرد روشها و فنون تدریس امکان می یابد.

*شایستگی های معلم: معلم علاوه بر اینکه در برنامه درسی یکی از عناصر تلقی می گردد، عنصری مهم در نظام آموزشی و حتی به عنوان مهندس اجتماعی نیز محسوب می‌شود.(پایناز/ ۲۰۰۳)

*زمان آموزش: در نهاد آموزش و پرورش مولفه زمان از جایگاه خاصی برخوردار بوده و زمان در تار و پود فعالیت‌های آن نقش اساسی دارد.

*محیط آموزش: یکی از عوامل مهم تعیین کننده موفقیت یک برنامه درسی اثر بخش و نیز تعیین کننده رفتار یادگیرنده است و با دستاوردها و رضایت و موفقیت او ارتباط دارد. (مظاهری /۱۳۹۵)

*بسته آموزشی: یکی از محصولات نهایی هر طرح و برنامه درسی تولید انواع گوناگون مواد آموزشی است و مواد آموزشی به صورت بسته یا کیت تهیه و عرضه می شود.

*ارزشیابی: ارزشیابی در مطالعات برنامه درسی شامل ارزشیابی برنامه درسی و ارزشیابی یادگیرنده یا همان ارزشیابی پیشرفت تحصیلی میش می باشد.(مظاهری/ ۱۳۹۵)

*سوال سوم*

امور درسی یکی از مهمترین فعالیتهاست که اهمیت زیادی در سایر جنبه های زندگی دارد بر این اساس انجام این فعالیت مهم به نحو احسن به طوری که نتایج خوب و عالی در بر داشته باشد اهمیت زیادی دارد و هیچ کاری بدون برنامه‌ریزی فعالیتی کامل نخواهد بود.

 در حقیقت یک برنامه درسی خوب همراه با عمل به ما در: روشن شدن اهداف کمک می کند، از اتلاف وقت جلوگیری می کند، از اتلاف انرژی جلوگیری می کند.

( ابراهیمی/ علی/ برنامه ریزی 

درسی راهبردهای نوین/ تهران فکرنو/ ۱۳۷۷ )

(تقی پور /ظهیر/ مقدمه‌ای بر برنامه ریزی آموزشی و درسی/ تهران/ آگاه/ ۱۳۸۳)

*سوال چهارم*

اگر این اصل را بپذیریم که" هر قدر ارتباط برنامه درسی با علائق یادگیرنده بیشتر باشد مشروعیت آن بیشتر است" این اصل را نیز خواهیم پذیرفت که "بخش عمده ی مشروعیت برنامه درسی با مشارکت معلم در تهیه برنامه های درسی تامین می گردد " زیرا معلم در صحنه عمل با یادگیرنده درگیر است و تجربیات کافی در خصوص نیازهای او اندوخته است لذا معلم در مراحل مختلف برنامه ریزی درسی دارای نقش است. بعضی اصول در کتاب های برنامه درسی وجود دارد ولی آنچه را که یک معلم با تجربه کسب کرده و ارائه می دهد در هیچ کتابی یافت نمی‌شود و سازماندهی محتوا که تلاقی عناصر برنامه درسی با روش های تدریس است با نظر و پیشنهاد معلم پالایش می‌شود و از منطق قوی تری برخوردار می‌گردد در هر کدام از مراحل برنامه ریزی درسی حضور و مشارکت معلم تعیین کننده است و معلم با برنامه ریزی درسی اهداف بلندمدت و کوتاه‌مدت و میان‌مدت خود را به طور روشن مشخص می‌سازد.(ملکی،حسن/مجله رشدمعلم/اردیبهشت۱۳۷۳/شماره۱۰۱)

*زهرا حقیقت*